Door Kees Tinga - september 2010
In het aanhoudende rumoer rond de pogingen tot een kabinetsformatie verdwijnt veel belangrijk ander nieuws naar de achtergrond. Dat lot trof ook het onderzoek naar de degelijkheid en betrouwbaarheid van het werk van het IPCC, het ‘klimaat panel’ van de Verenigde Naties.
De Nederlandse vertegenwoordigers in de commissie die het onderzoek verrichtten, Robbert Dijkgraaf en Louise Fresco mochten na de presentatie van hun rapport heel even langs komen in actualiteitenprogramma’s en krantenkolommen – direct daarna leek de discussie weer gesloten. Thema exit.
Ondertussen blijft klimaatverandering met haar te berekenen - én haar onberekenbare – gevolgen één van de grootste problemen – zo niet het allergrootste – van de eenentwintigste eeuw. Achter de soms misleidende aandachttrekkers over fouten in inhoud en procedures van het VN klimaatpanel was dat immers de onmiskenbare boodschap: klimaatverandering is een feit, maakt al dagelijks vele slachtoffers en zal op afzienbare termijn ook ons leven ernstig gaan verstoren.
Maar op een enkele bezorgde bijdrage (Veerman, Wijffels, Winsemius) na speelde klimaatverandering in de kabinetsformatie totnogtoe geen enkele rol. De hoofdrolspelers van de afgelopen weken waren ook in hun verkiezingsprogramma’s op dit terrein al niet opgevallen door besef van urgentie.
Vooral van het CDA valt dat verschrikkelijk tegen. Het lijkt erop dat de partij in een traumatische periode verkeert waarin het beleid alleen nog door historische of actuele vriend-vijandschema’s wordt bepaald en de werkelijke vragen van deze tijd worden genegeerd. Voor een partij die onder haar aanhang veel kerkleden telt, is dat merkwaardig. Als er de afgelopen jaren in de kerken één thema weer is gaan leven, is het de aandacht voor duurzaamheid en klimaatverandering.
Duurzame kerk
In vergelijking met omliggende landen halen de Nederlandse kerken daarbij overigens een achterstand in. Duitse en Engelse kerkleiders zijn op dit gebied al veel langer actief en zetten hun woorden bovendien in daden om: in de afgelopen jaren zijn er talloze kerkgebouwen verduurzaamd door energiebesparing, inschakeling van alternatieve energiebronnen en Fair Trade beleid. Ook in de kerken van ons land lijkt deze ontwikkeling langzaam maar zeker wortel te schieten. Een bijzonder aspect daarbij is de oecumenische breedte van milieu- en klimaatinitiatieven, een breedte die allerlei traditionele kerkelijke grenzen doorbreekt.
Er is in de kerken een veelkleurige milieubeweging aan het ontstaan (met organisaties als Kerk en Milieu, het CEN, FairClimate en Time to Turn) waarin eendrachtig wordt samengewerkt en bijna alle achterbannen en bloedgroepen worden bereikt. In de op veel andere terreinen heersende oecumenische malaise mag deze samenwerking wel een lichtpunt heten.
Zal de vergroening van de kerken op den duur ook de christelijke politiek weten te besmetten?
Wie de milieupolitiek van de Christen Unie volgt, hoeft daar niet aan te twijfelen. Voor CDA – en laten we ook de SGP niet vergeten – is er kennelijk meer tijd nodig. Maar voor het uitzicht op vergroening van de confessionele politiek is de situatie niet hopeloos.
In de interkerkelijke milieubeweging zijn allerlei initiatieven genomen en plannen in de maak waardoor kerkleden zondags en door de week met de mogelijkheden en resultaten van zorg voor de Schepping, vertaald in duurzaam beleid, worden geconfronteerd. Zo zullen de komende jaren duizend Nederlandse kerkgebouwen klimaatneutraal worden gemaakt, wat besparingen oplevert die behalve ons klimaat ook het eigen kerkbeheer en het diaconale werk in land en wereld ten goede kunnen komen. Met duizend duurzame kerken in het vooruitzicht zullen partijen als CDA en SGP niet achter willen blijven.
Vergroening van onderop: nog even geduld en het CDA wordt een groene partij!
·> Dit artikel is gepubliceerd in Trouw: Het CDA zwijgt over het klimaatprobleem.
·> Het rapport van het InterAcademic Council over het IPCC.
·> Het CDA over het thema milieu en klimaat.
·> Het Interkerkelijk milieunetwerk houdt zaterdag 18 september 2010 zijn jaarlijkse netwerkdag in ’t Harde.
·> Kees Tinga is secretaris van de projectgroep Kerk en Milieu en het Interkerkelijk Milieu Netwerk en medewerker van het FairClimate programma van ICCO en Kerk in Actie.