Bespreking van het net verschenen boek van Hans Meek "Ecologica; waarom verkleining van de menselijke impact op de biosfeer moeilijk maar onvermijdelijk is".
Hans Meek is bioloog, secretaris van de Werkgroep voetafdruk Nederland en ook al bijna vijftien jaar betrokken bij het werk van Kerk en Milieu. In Ecologica publiceert hij de kennis en opvattingen die hij in al die jaren heeft opgedaan. Dat levert een boek op dat even onheilspellend is als informatief. Na zich tienduizenden jaren in een zeker evenwicht te hebben kunnen ontwikkelen is de meest recente menselijke diersoort, de homo sapiens, de afgelopen tweehonderd jaar zijn ecologische grenzen ver te buiten gegaan. Vooral door gebruik te maken van alle toepassingen van fossiele brandstoffen is een ongekende groei van bevolking en (slecht verdeelde) welvaart ontstaan. Die is gedoemd om op termijn (als fossiele brandstoffen en ook andere vitale grondstoffen opraken) te imploderen.
Met behulp van verschillende – helder uitgelegde – berekeningsmethoden, die door tientallen illustraties worden ondersteund, laat Meek zien dat en hoe de huidige mensheid als geheel op veel te grote voet leeft. En omdat er op dit moment op alternatieven voor de oprakende hulpmiddelen onvoldoende uitzicht is, staat die mensheid voor een verschrikkelijk dilemma. Doorgaan alsof er niets aan de hand is betekent naderend onheil van zodanige proporties dat de wereldconsumptie en -bevolking uiteindelijk tot een houdbaar minimum zal reduceren – als ze die rampzalige periode al zal kunnen overleven.
Meek bespreekt die scenario’s met een zekere nuchterheid; zo is het in de natuur met voorlopers van de mens al miljoenen jaren gegaan. Verstandiger lijkt het hem als we vanaf vandaag aan een ingrijpend krimpscenario beginnen, waarin energiegebruik en bevolking geleidelijk teruggaan. Hij verwacht dat een populatie van maximaal twee miljard wereldbewoners duurzaam mogelijk is. Zo’n onderneming vraagt het schier onmogelijke van ieders bereidheid tot inleveren en tot wereldwijde solidariteit, kwaliteiten waarover we beschikken maar die we veelal slechts bij uitzondering en mondjesmaat weten te activeren. We hebben volgens ’rationeel pessimist’ Hans Meek geen andere keus: het wordt begeleide krimp of een oncontroleerbare terugkeer binnen ecologische grenzen.
Ecologica is geen boek dat vrolijk stemt en het biedt maar weinig uitzicht. Eerlijk en realistisch is het zeker wel en het houdt ons een heel ernstige spiegel voor. Niks ‘groene groei’, niks ‘win-win’ – het wordt krimpen of verzuipen. Lees dit boek en ga erover in gesprek!
Hans Meek, Ecologica; waarom verkleining van de menselijke impact op de biosfeer moeilijk maar onvermijdelijk is
Uitgeverij Eburon, Delft 2017; ISBN 978-94-6301-118-1
Ook verkrijgbaar bij Bruna.
Bekijk hier de recensie in de Linker Wang [pdf]