De mens is geen plaag

Pier Tolsma, 12 december 2018

“De technocratische oplossingen blijken averechts te werken. Ze maken ons niet gezonder, ze laten ons op zijn hoogst wat langer leven. Ze verbruiken veel meer water dan de oude technologieën. En het zijn elitetechnologieën die nog uitgaan van een wereldvisie waarin we niet hoeven te delen.” 
Cees Buisman ziet in "De mens is geen plaag" niet de omvang van de wereldbevolking als een probleem, maar de westerse manier van denken. Hij citeert Mahatma Gandhi: “There is enough for everybody's needs, but not every everybody's greed.” 

Ook een wereldbevolking van 10 miljard mensen kan goed gevoed worden, maar niet op een wijze zoals wij westerlingen gewend zijn. Een dergelijke levenswijze voor iedereen betekent dat 1 miljard mensen al te veel zijn om duurzaam te kunnen voeden. Hierbij ziet hij de eindige hoeveelheid zoet water als een groter en ingewikkelder probleem dan het broeikaseffect.

Groeiend bewustzijn

Buisman is optimistisch. Hij ziet het bewustzijn van de mens, persoonlijk en gemeenschappelijk groeien en steeds minder egocentrisch worden. Dit maakt het mogelijk tot een nieuwe visie te komen, waarin met elkaar delen voorop staat: meer solidariteit en minder afgunst en hebzucht. We moeten ook accepteren dat de wetenschap niet op alles een antwoord heeft en dat de maakbaarheid van ons bestaan beperkt is.
Daartegenover staat de visie “dat de mens moet leren leven met het grote mysterie waar we vandaan komen.” De wereld is meer dan alleen de objectieve waarheid van de wetenschap. De huidige wetenschap en techniek zijn eerder de oorzaak van de milieuproblemen dan dat ze er een oplossing voor bieden.

Hij doet een voorzet voor een duurzame natuurlijke technologie. Hierbij ligt de uitdaging er juist in om gebruik te maken van de oneindige complexiteit van de natuurlijke processen. “Een technologie die zich karakteriseert door mee te werken met de natuur in plaats van ertegenin te gaan.”
Buisman pleit voor een zinvol leven in plaats van met zelfzuchtig gedrag het geluk na te streven. Het gaat om geven in plaats van nemen. Het gaat er ook niet om zo lang mogelijk te leven. De dood is onderdeel van het mysterie en niet het gevolg van een technische onvolkomenheid.

Oplossingen

Buisman richt zich op een breed publiek, seculier en religieus. Hij onderbouwt zijn betoog met vele feiten en illustreert het met sprekende voorbeelden. Hij geeft concrete oplossingen aan en ook een serie praktische tips voor een duurzame wijze van leven. Bij zijn levensbeschouwelijke ideeën zijn vraagtekens te plaatsen, maar dat doet niets af aan het belang van dit zeer leesbare boek.

Meer boekbesprekingen: