Vanuit sommige kerken kwam in de jaren zeventig een beweging op gang voor een Nieuwe Levensstijl. Om de schepping te sparen moest (en moet!) immers onze manier van leven veranderen. Juist vanuit geloof, spiritualiteit en zingeving kan een basis worden gelegd voor een andere manier van leven. Niet voor niets heette de voorloper van de Vlaamse politieke partij Groen tot 2003 Agalev, afkorting van ‘anders gaan leven’.
Durven kiezen
‘Een beter milieu begint bij jezelf’, werd een slogan van een publiekscampagne in Nederland. En natuurlijk is dat waar! Sommige agrariërs stellen dat eerst de consument (ik dus) moet veranderen. Pas als genoeg mensen kiezen voor duurzaam, kan de agrarische sector zelf ook vergroenen; zonder vraag ook geen aanbod. Daar zit wat in, natuurlijk. Toch heb ik meer respect voor agrariërs die zelf durven kiezen voor biologisch. Zoals boer Simon bij wie ik regelmatig biologisch vlees koop. Zonder lef en overtuigingskracht geen duurzame verandering.
Respect voor kleine minderheid
De ontwikkeling van biologische en duurzame voedselproductie en -consumptie zet langzaam door. Toch is het nog lang niet de norm. En ik begrijp dat wel. Aan biologisch eten hangt een prijskaartje. Hoewel ik geen cynicus ben, en ik veel respect heb voor mensen die duurzaam leven, geloof ik niet in een heel brede volksbeweging voor een andere levensstijl. De afgelopen veertig jaar is gebleken dat hooguit 10 procent van de bevolking er gevoelig voor is. Denk ook aan mensen die principieel niet - of echt zo weinig mogelijk - met het vliegtuig reizen. Het gaat dan hooguit om een paar procent van de bevolking.
Besef van urgentie
Gezien de opwarming van de aarde door CO2-uitstoot en de teloorgang van de biodiversiteit moet er vooral politieke actie komen. Nog veel meer dan nu het geval is. Wat betreft autoverkeer lijkt er nu schot in te komen. Auto’s op fossiele brandstoffen behoren straks tot het verleden. Ook het gebruik van gas in woningen is over een tijdje geen optie meer. Maar dat komt uiteindelijk door politieke besluitvorming gebaseerd op een besef van urgentie.
Collectief geregeld
Een beter milieu begint dus ook bij mijn nicht of buurman, omdat zowel ikzelf als zij straks geen keus meer hebben. Een gasaansluiting behoort over en tijdje domweg niet meer tot de mogelijkheden, evenals een auto op benzine. Collectief wordt dat zo geregeld. En dat is goed. Maar dit moet ook gaan gelden voor onze voedselproductie. De productie van een kilo vlees mag straks geen zes kilo graan meer kosten, zoals nu nog normaal is, en leidt tot roofbouw van de aarde. Dieren verdienen ook meer respect en ruimte. En chartervluchten van minder dan duizend kilometer worden wettelijk niet meer aangeboden, zo lijkt mij een slimme maatregel. Wel rijden er dan op alle continenten snelle flitstreinen. Binnen zeven uur moet je van Amsterdam met zo’n flitstrein in Rome of Madrid kunnen zijn. En overheden investeren samen massaal in de technische ontwikkeling van een veel minder sterk vervuilende intercontinentale luchtvaart.
Anders leven is anders regeren
Politiek en overheid moeten lef tonen, geïnspireerd door een kleine, gewetensvolle voorhoede die inmiddels anders consumeert, produceert en reist. De rest van de bevolking doet pas mee als er geen vervuilende en anti-duurzame alternatieven meer zijn. Kies daarom voor een groene partij of wordt actief binnen een conservatieve partij om die van binnenuit radicaal groener te maken. Want anders gaan leven is mooi, goed en waardevol. Maar een overheid die anders gaat regeren en vergaande wetten en kaders stelt… dat is voor onze lieve aarde pure noodzaak.
Theo Brand, september 2018