Groene overwegingen
Er zijn steeds meer kerken die zich aansluiten bij het netwerk van de Groene Kerken, vanuit het idee samen zorgen voor de schepping. Meestal ligt het accent van de activiteiten op duurzaam doen: zonnepanelen, afval scheiden, fair trade koffie/thee, energiebesparing en nog veel meer. Heel verheugend allemaal. Maar we horen ook vaak het geluid dat het veel moeilijker is om in de liturgie aandacht te vragen voor duurzaamheid. Ter inspiratie hiervoor verzamelen we op deze website 'groene overwegingen'. Hierbij een bijdrage van Marjolein Tiemens-Hulscher.
Overweging
(Spreuken 31, 10-13, 19-20, 30-31, Tes. 5, 1-6, Mt. 25, 14-30)
Begin deze maand (november 2017) stond in de krant dat Nederland is gezakt van de 16enaar de 32eplaats op de wereldwijde ranglijst van maatschappelijke gelijkheid tussen vrouwen en mannen. We streven naar maatschappelijke gelijkheid. Niet als doel op zich. Maar omdat vrouwen in werksituaties, over het algemeen andere kwaliteiten, andere talenten, inbrengen dan mannen. Vrouwen zijn meer gericht op empathie en zorg. Die houding van ‘zorgen voor’ is van groot belang in de politiek, bij leiding geven, beleid maken of ondernemen. Toch worden op één of andere manier de kwaliteiten van vrouwen nog steeds ondergewaardeerd. De keuze van de verzen van de eerste lezing over de sterke vrouw bevestigen dat beeld.
Sterke vrouw
Door de keuze van de verzen lijkt de eerste lezing een loflied op de degelijke huisvrouw; een vrouw die dag en nacht voor haar gezin in de weer is en ervoor zorgt dat haar echtgenoot een schitterende carrière kan maken. Echter, als je ook de tussenliggende verzen leest dan blijkt dat ze nog veel in haar mars heeft. Ze is een zelfstandige zakenvrouw, ze drijft handel en koopt een akker waar ze voedsel op verbouwt en ze spreekt in wijsheid.
Wist u dat vrouwen in de wereldvoedselproductie onmisbaar zijn? De meeste boeren in de wereld zijn vrouw. Zij voeden meer dan de helft van de wereldbevolking. Hun kennis van de voedselproductie is diepgeworteld in de principes van zorg voor de Aarde en de bodem, van respect voor biodiversiteit en delen van kennis en zaden. Deze waardevolle inzet wordt met name door de rijke westerse economieën, die sterk gericht zijn op export en groei, niet op waarde geschat. Ze walsen als het ware over de boerinnen heen en maken daardoor meer kapot dan goed is. Terwijl juist zorg voor de aarde, voor de bodem, voor al wat leeft van ons wordt gevraagd.
Toevertrouwen
In de parabel die Jezus vertelt gaat er een heer op reis naar het buitenland en vertrouwt zijn bezit toe aan zijn dienaren. Het staat er misschien niet met zoveel woorden, maar het idee van de heer was dat de dienaren iets met die talenten gingen doen. Ieder kreeg wat hij aankon.
God vertrouwt ons zijn bezit toe. Het woord toevertrouwen heeft ons veel te zeggen. Het laat zien dat het bezit Hem dierbaar is, dat het voor hem van grote waarde is. Verder laat het zien dat God het volste vertrouwen in ons heeft. Wat je erg dierbaar is vertrouw je immers niet zomaar iemand toe.
Maar wat is het bezit dat God ons toevertrouwd? Dat is de Aarde met al haar bewoners, menselijke en niet menselijke. Hij heeft ons zijn schepping toevertrouwd om haar heelheid te bewaren en haar vruchtbaar te maken, waarin we delen met alle mensen, planten en dieren.
Geloven is doen
De eerste twee dienaren gaan met de aan hen toevertrouwde talenten aan het werk. Zij hebben het grote vertrouwen dat de Heer in hen stelde verstaan. Ze wilden hem niet teleurstellen, zijn vertrouwen niet beschamen. Je komt dagelijks mensen tegen die zich met toewijding inzetten voor het recht en vrede van mensen en volken, die zich ontfermen over zieken, eenzame mensen en vluchtelingen. Steeds meer mensen zetten zich met hart en ziel in voor een goed milieu, het behoud van biodiversiteit en het welzijn van dieren.
Zij hebben de trekken van de sterke vrouw, die onvermoeibaar en vol daadkracht zit. Teun van de Keuken is zo’n iemand. Hij besefte dat hij door het eten van chocola in wezen medeverantwoordelijk is voor de slavernij in de cacaoteelt. Dan kun je twee dingen doen. Of je eet geen chocola meer, of je doet er wat aan. Hij koos voor het laatste. Hij heeft, uiteraard samen met heel veel anderen, een slaafvrije reep op de markt gebracht. Misschien kent u hem wel, Tony Chocolony, de chocolade zonder bijsmaak.
Wie doet als de sterke vrouw, of als de eerste twee dienaren zullen mogen horen: uitstekend goede en trouwe dienaar. Over weinig waard ge trouw, over veel zal ik u aanstellen. Ga binnen in de vreugde van de Heer. En uiteraard geldt dit ook voor al die mensen die hun talenten op een vrijwel onzichtbare manier inzetten voor het welzijn van de wereld. Er gebeurt zoveel goeds waar we vaak niks van zien. Maar God ziet ons zoals we zijn.
Niet te zwaar
We hebben niet allemaal evenveel talenten gekregen. De ene dienaar kreeg er 5, de ander 2 en de laatste slechts 1. Ieder naar hun vermogen. God, Hij die ons ziet, zoals we zijn, kent ons door en door. Hij zegt tot ons: “Het woord dat ik jou geef is niet te zwaar, jij kunt het volbrengen.” Wees dus niet bang, heb vertrouwen in jezelf. Dáár ontbrak het de laatste dienaar echter aan. Uit angst stopte hij het hem toevertrouwde talent onder de grond, om het ongeschonden aan zijn Heer te kunnen teruggeven. Hij was niet lui, maar bang, wat als het verkeerd uitpakt?
Toch is de angst om te kort te schieten niet onze grootste angst. Waar we het meest bang voor zijn is ons licht, niet de duisternis, dat zei Nelson Mandela. We vragen ons zelf wie ben ik om briljant, mooi en geweldig te zijn? Draai het om, zegt hij, wie ben je om het niet te zijn? We zijn geschapen om de glorie van de God, die in ons zit, uit te stralen. Dat geldt voor iedereen, niemand uitgezonderd, ook voor u en voor mij. Als we ons licht laten schijnen dan scheppen we onbewust ruimte voor anderen om ook hun licht te laten schijnen. Wie zijn angsten overwint bevrijdt daarmee automatisch anderen.
Je talent laten stralen
Gij broeders en zuster, gij leeft niet in de duisternis, zei Paulus. Gij zijt allen kinderen van het licht. Laat dat licht dan schijnen. En laten we elkaar meenemen in dat licht. Ieder talent is kostbaar. Ook het talent van jou, of je nu man of vrouw bent, jong of oud, rijk of arm. Elk talent is een bouwsteen voor Gods koninkrijk. Laten we niet wachten. Maar laat ons vol vreugde en met vol vertrouwen bouwen aan die nieuwe wereld die komen zal.
Marjolein Tiemens-Hulscher
18 november 2017