Theo Brand, 13 september 2019
Het maakt steeds sterker deel uit van ons bewustzijn: de opwarming van de aarde, klimaatverandering en de teloorgang van biodiversiteit. De gevolgen merken we aan den lijve: extreme droogte, piekbuien en nieuws over bijvoorbeeld orkanen. De mensheid beseft meer dan ooit dat de uitputting van de aarde door menselijk toedoen op grenzen stuit door voortdurende exploitatie en grenzeloze consumptie.
We zien het wonder niet
Zonder goed na te denken ademen we lucht in, vangen we zonlicht op, drinken we water en eten we van de vruchten van de aarde. Het is allemaal zo vanzelfsprekend. We zien het wonder niet. Misschien moeten we ‘opnieuw geboren worden’ om ten volle te beseffen dat de aarde onze moeder is. En als we sterven laten we haar ooit weer achter. Ze overleeft ons. Is ze daarmee in zekere zin ook onze dochter en kleindochter? Terwijl wij zelf ‘tot stof wederkeren’ blijft de aarde bestaan en brengt telkens opnieuw planten, dieren en mensen voort.
We zouden de aarde misschien beter kunnen begrijpen en waarderen vanuit het begrip ‘eeuwig leven’. Veel mensen denken bij ‘eeuwig leven’ aan oneindigheid. In de Bijbel betekent het eigenlijk ‘goed en waarachtig leven’. Als je het aspect van oneindigheid koppelt aan het goede en waarachtige, zou je ook kunnen zeggen: eeuwig leven is duurzaam leven. Als het maar geen sleets begrip wordt.
Nieuwe hemel en aarde
Opgegroeid in een christelijk milieu heb ik het geloof meegekregen dat onze aarde ooit vergaat en dat er dan op miraculeuze wijze ‘een nieuwe hemel en een nieuwe aarde’ zullen komen. Pats boem! Misschien dat dit idee door het Griekse denken in onze westerse cultuur collectief verankerd is. Naast onze tastbare werkelijkheid is er een ‘hogere werkelijkheid’. En na ons tijdelijke en vergankelijke leven op aarde wacht ons ‘de hemel’ waar alles perfect is.
Vermoedelijk speelt mede dit denken een rol in de vaak onbewuste veronachtzaming van de aarde. We hebben te weinig oog voor de schoonheid van het huis waarin we wonen met de tuinen, bergen en zeeën die ons niettemin kunnen betoveren. De aarde met al haar schatten inclusief de dampkring als unieke speldenknop in het universum, vormen samen een kostbaar geschenk. In dat ‘eeuwige leven’ zijn wij slechts voorbijgangers, maar tegelijk deel van de eeuwigheid.
Te gast op aarde
Het is een wonder dat we als mens te gast zijn op aarde. Vanuit die verwondering blijft de hemel ons begroeten en toelachen. Het verhaal gaat dat Iemand alles voortdurend schept en levend maakt. Een goddelijke kracht die in ons eigen leven werkzaam wil zijn en waarover we eigenlijk niets zinnigs kunnen zeggen, maar die we persoonlijk wel kunnen aanspreken. De blinde dichter Jan Wit (1914-1980) doet dat in een bekend lied, waarvan ik de laatste twee coupletten graag weergeef:
Gij hebt de bloemen op de velden
met koninklijke pracht bekleed.
De zorgeloze vogels melden
dat Gij uw schepping niet vergeet.
't Is alles een gelijkenis
van meer dan aards geheimenis.
Laat dan mijn hart U toebehoren
en laat mij door de wereld gaan
met open ogen, open oren
om al uw tekens te verstaan.
Dan is het aardse leven goed,
omdat de hemel mij begroet.
FOTO: De Gortelse hei, 3 september 2019. Foto: Theo Brand.