Peter Builtjes, 7 juni 2019
Rond milieu en klimaat wordt veel gemeten. We meten CO2-concentraties, temperatuur, fijn stof. Eigenlijk is er dan sprake van gewone feiten, en staan deze metingen op zich -meestal niet- ter discussie. De discussie ontstaat bij de interpretatie van deze feiten; is er sprake van klimaatverandering, is er gezondheidsschade door fijn stof? Dan ontstaan de zorgen.
Oog in oog met Gaia
In zijn boek Oog in oog met Gaia, acht lezingen over het nieuwe klimaatregime, gaat de Franse filosoof Bruno Latour op dit onderscheid in. Er zijn matters of fact, en matters of concern. Latour maakt duidelijk dat er in het nieuwe klimaatregime sprake is van een verwevenheid tussen mens en wereld. Wij bepalen mede de wijze waarop de wereld zich gedraagt. De erosie door de mens is even groot als de erosie door de natuur. En Latour is somber: Het is haast gemakkelijker om je het einde van de wereld voor te stellen dan het einde van het kapitalisme.
PAS ongeldig
Feiten en zorgen spelen ook een rol in de recente ontwikkelingen van het PAS, de Programmatische Aanpak Stikstof. Het Europese Hof, en gelukkig ook de Raad van State concluderen dat de PAS juridisch ongeldig is. De feiten van de te hoge stikstof belasting werden niet ontkend. Maar men ging er van uit dat toekomstige, nog onbewezen maatregelen de stikstof belasting zouden doen dalen. Daarmee zou ontwikkelingsruimte worden gecreëerd. De zorgen lagen duidelijk niet bij de milieu-effecten, maar bij de economische belangen.
Lange weg te gaan
Meten is weten is maar ten dele waar. Het gaat er om wat deze metingen betekenen, hoe we de metingen moeten duiden, en welke maatregelen er dan genomen moeten worden. De Nederlandse overheid heeft nog een lange weg te gaan om hier invulling aan te geven. Het baanbrekende RIVM-rapport “Zorgen voor Morgen” is dan ook al ruim 30 jaar geleden verschenen…….