Pier Tolsma, 9 december 2020
Op 3 oktober verscheen de encycliek Fratelli tutti: Allen broeders. In deze brief van paus Franciscus staan de begrippen broederschap en sociale vriendschap centraal. De paus pleit voor een open samenleving met mensen die openstaan voor mensen die anders zijn, voor het liefdevol openen van onze harten naar alle mensen. Hij pleit voor echte ontmoeting tussen mensen en voor diepgaande communicatie en dialoog. Het gaat om het gestadig opbouwen van vriendschap en om een geleidelijk groeiende consensus. De liefde moet het spirituele hart van de politiek zijn. De liefde brengt ons met elkaar in gesprek. Een echt gesprek met anderen behoedt ons voor zelfgerichtheid en brengt ons tot solidariteit en samenwerking gericht op het algemeen welzijn. De zorg voor het gemeenschappelijke huis, de aarde, vraagt een minimum aan universeel bewustzijn en gemeenschappelijke zorg.
Wereldgemeenschap
De coronapandemie kan volgens de paus een les zijn op weg naar een betere toekomst. Samengevat schrijft hij het volgende. Door de wereldwijde tragedie van de coronapandemie beseffen we dat we een wereldgemeenschap zijn, dat allen in hetzelfde schuitje zitten en dat het probleem van de één ieders probleem is. We realiseren ons dat niemand alleen gered wordt, dat het alleen mogelijk is om samen gered te worden. De harde en onverwachte klap van deze pandemie dwong ons weer aandacht te hebben voor het belang van alle mensen in plaats van het voordeel van enkelen. Nu beseffen we dat we onszelf gevoed hebben met dromen van pracht en praal en dat we uiteindelijk enkel verstrooiing, bekrompenheid en eenzaamheid hebben geconsumeerd.
Saamhorigheid en solidariteit
Als alles met elkaar verbonden is, is het moeilijk voor te stellen dat deze catastrofe los staat van de wijze waarop we de werkelijkheid zien met onze claim dat we de absolute heersers zijn over ons eigen leven en over alles wat er bestaat. Het is de wereld zelf die schreeuwt en rebelleert. Maar we vergeten al snel de lessen van de geschiedenis. Als deze gezondheidscrisis voorbij is, zal de ergste reactie zijn dat we ons nog meer in een koortsachtig consumentisme en nieuwe vormen van egoïstisch zelfbehoud storten. Als we er niet in slagen de gedeelde passie voor een gemeenschap van saamhorigheid en solidariteit terug te winnen, zal de wereldwijde illusie, die ons misleidt, ineenstorten en velen achterlaten in de greep van angst en leegte. Laten we hopen dat de immense pijn waar de samenleving nu doorheen gaat, niet nutteloos zal zijn, maar dat we een stap maken naar een nieuwe manier van leven en definitief ontdekken dat we elkaar nodig hebben.