Hans Meek, 14 augustus 2023
Ze zijn weer aan de orde van de dag, deze zomer: hitterecords en bosbranden, neerslagrecords en overstromingen. We kijken er nauwelijks meer van op. Jammer voor de toeristen en hun welverdiende vakantie, deze natuurrampen. We leven mee, maar wat kun je er aan doen? De natuur gaat zijn eigen gang. We hebben via technologie steeds meer in de hand en sleutelen aan onze gezondheid, leeftijd, veiligheid, intelligentie en communicatie, maar het weer.., tsja, dat is een kwestie van de natuur. Daar zijn we aan de (weer)goden overgeleverd.
Is dat zo? Klimaatdeskundigen, weermannen en –vrouwen leggen ons keer op keer uit dat klimatologische verandering ten grondslag liggen aan de verhevigde natuurverschijnselen. Zowel slagregens in Slovenië als sterke wind en hitte in Griekenland hebben te maken met de warmere lucht en het warmere water in het middellandse zee gebied.
Opwarming van water, lucht en aarde ligt eveneens aan de basis van natuurbranden op Hawaii en in Noord Amerika en verwoestijning van Afrika met als gevolg klimaatvluchtelingen. Alles heeft te maken met het versterkte broeikaseffect door de toegenomen CO2 concentratie in de atmosfeer, veroorzaakt door ons grootschalig gebruik van fossiele brandstof. Dus het zijn geen natuurrampen, maar klimaatrampen!
Menselijk handelen
Een woordspelletje, zult u denken, maar zo is het niet. Het woord natuurramp suggereert dat er niets aan te doen is, maar we weten inmiddels allemaal dat ons klimaat verandert door ons eigen gedrag. Niet voor niets wordt het huidige tijdperk het Antropoceen genoemd, het tijdperk waarin de gigantische impact van ons menselijke gebruik van fossiele brandstof de dominerende factor is in de huidige atmosferische, geologische en biologische veranderingen op aarde. Klimaatverandering is een gevolg van menselijk handelen, klimaatrampen dus ook. Wij zijn er als mensen verantwoordelijk voor, niemand anders! Waarom beseffen en benoemen we dat niet bij al die toegenomen klimaatrampen? Het lijkt een soort olifant in de kamer.
Bevlogenheid
Zouden we elkaar daar in de kerk niet veel meer op moeten aanspreken? Het is toch onze missie om te streven naar het goede leven op aarde, ook al zijn de wegen erheen soms smal en kronkelig of leiden ze aanvankelijk door een woestijn? Zoveel is inmiddels wel duidelijk: voor het goede leven is een fossielvrij leven essentieel. Om het conciliair proces te parafraseren: Geen vrede en gerechtigheid zonder heelheid van de schepping.
Laten we niet wegkijken, maar elkaar stimuleren om intens te zoeken naar een goed en waardig leven zonder b.v. vliegreizen, autogebruik, elektrische fietsen, gigantische datacentra, airco’s en noem verdere energieslurpers maar op. Niet tevreden achterover leunen als we een groene kerk zijn geworden met zonnepanelen en fair trade koffie. Alle beetjes helpen, maar zo komen we er niet. We hebben misschien niet de methoden, maar zeker wel de urgentie, intensiteit en bevlogenheid van Extinction Rebellion en Christian Climate Action nodig.
Zoutend zout
Dus een beetje meer duurzaam zoutend zout kunnen we als kerk wel zijn, lijkt me. Als het kan net zulke grote scheppen als er ’s winters over onze gladde wegen wordt gestrooid. We zullen moeten leren om fossiele offers te brengen voor een leefbare en rechtvaardige aarde. Ik denk aan de parabel van Tolstoi: Ik zie een man hevig gebukt onder zijn last en heb erg met hem te doen. Alles zou ik willen doen om zijn last te verlichten. Ja alles, behalve….van zijn rug af stappen. Willen wij van onze fossiele privileges afstappen? Ik wens het ons toe. Alleen lukt het niet, maar samen moeten we een eind kunnen komen.