Lange tijd verkeerden we in de waan dat rampen ons niet meer zouden overkomen. Het westerse leven had de prettige schijn van maakbaarheid. Het was slechts een kwestie van tijd totdat de wetenschap en technologische vooruitgang de grootste problemen de wereld uit zouden helpen. Dachten we. De meervoudige ecologische crisis confronteert ons niet alleen met de gebrokenheid van onze wereld, maar ook met de kwetsbaarheid van onze systemen en van onszelf. Hoe kunnen we helen? Kelly Keasberry, schreef er een inspirerend boek over: Geworteld in verbinding; een ecologische theologie voor de toekomst.
De eco-theologie erkent dat de ecologische crisis diepe theologische wortels heeft. Namelijk de historische ongekende omslag van een animistisch wereldbeeld, waarin heel de natuur als bezield wordt ervaren, naar het beeld van ‘de mens als kroon op de schepping’ met een goddelijk mandaat om te heersen en te onderwerpen. En dat doen we nu ook letterlijk, met alle gevolgen van dien. Dit wereldbeeld blijkt niet houdbaar. Om het tij te keren is een verandering van mindset nodig. En dat begint bij het besef dat we deel zijn van de sacrale schepping. Dat ons welzijn onlosmakelijk verbonden is met dat van miljarden andere levensvormen. Dat besef is waar eco-theologie begint.
Herbronnen
Keasberry neemt ons mee terug naar de oude (bijbel)verhalen en bronnen, om ze opnieuw betekenis te geven in het licht van de uitdagingen van vandaag. Ze kunnen helpen om de gebroken relaties tussen God, mens, aarde en alle levensvormen te helen. Erken die gebrokenheid, zegt ze, en vervolgens geeft ze voorbeelden uit het Oude Testament hoe gebrokenheid een vertrekpunt van vernieuwing kan zijn.
In het Nieuwe Testament is het sleutelwoord relatie. “Door alle boeken heen klinkt Jezus’ voortdurende oproep om God en onze naasten lief te hebben, de ander te behandelen zoals we zelf behandeld willen worden. Willen we die roep beantwoorden, dan vraagt dat een innerlijke transformatie die we ook wel ‘ecologische bekering’ noemen.” Die bekering vereist moed en een gezamenlijk inspanning: het bevragen van gangbare paradigma’s en het verkennen van nieuwe, verfrissende wegen. Zo werkt ze bijvoorbeeld de thema’s vrijheid en verbinding in relatie tot elkaar uit in het concept van het ‘ecologisch zelf’. “Het concept van het ‘ecologisch zelf’ erkent zowel de noodzaak van individuele keuzevrijheid als het besef van onderlinge verbondenheid van alle levensvormen. Ware vrijheid kan alleen tot volle bloei komen wanneer ze wordt uitgeoefend in harmonie met anderen en met de wereld om ons heen.”
Belang van taal
Keasberry herinnert ons eraan dat, als we het over verbinding hebben, taal een doorslaggevende rol speelt. Het hoofdstuk over de kracht van verbindende taal is van toegevoegde waarde. Ook de laatste hoofdstukken waarin ze laat zien wat de rol van de theologie als heelmeester kan zijn bij het duurzaam zaken doen en economische hervormingen zijn verrijkend.
Geworteld in verbinding is een boek dat zeker de moeite waarde is om te lezen. Het is een evenwichtige mix tussen verdieping en praktijk. Ze reikt veel onderwerpen aan om gezamenlijk over na te denken, wat het boek ook heel geschikt maakt om met een groep te lezen. En, ondanks de complexe materie, is het een heel toegankelijk boek door haar fijne manier van schrijven.