Kelly Keasberry, 13 februari 2025
De roepstem van het Zonnelied
Dit jaar is een bijzonder jaar. Niet alleen voor de rooms-katholieke kerk, maar voor alle kerken en denominaties die openstaan voor frisse, groene inspiratie. Paus Franciscus heeft 2025 uitgeroepen tot Jubeljaar onder het thema 'Pelgrims van de hoop'. Maar dat is niet alles. Naast het Jubeljaar is 2025 een dubbel jubileumjaar: precies 800 jaar geleden schreef Franciscus van Assisi zijn befaamde Zonnelied, en tien jaar geleden verscheen de klimaat-encycliek Laudato Si’.
Franciscus van Assisi was in zijn tijd een onbegrepen ziel. Zijn spiritualiteit was doordrenkt van een diepe verbondenheid met de natuur. Zozeer zelfs dat legendes vertellen hoe hij predikte voor de vogels die bij hem neerstreken. In zijn Zonnelied bejubelt hij de elementen en noemt hij de zon zijn broeder, de maan en sterren zijn zusters. Helaas was Franciscus zijn tijd ver vooruit. Maar nu, acht eeuwen later, in een wereld die worstelt met een meervoudige ecologische crisis, resoneert zijn ecologische spiritualiteit krachtiger dan ooit.
Kinderlijke verwondering
Onlangs kwam ik samen met de stuurgroep van het Vlaamse Ecokerk, waar ik deel van uitmaak. Na een meditatief moment deelden we onze persoonlijke ervaringen met het klimaat. Een jonge moeder die in een bos woont, vertelde hoe haar zoontje vroeg: “Mama, waarom is het hier altijd zo nat?” Hij was het zat om door de plassen te moeten lopen, sporen te trekken door de modder en zijn hoofd te moeten begraven in zijn capuchon tegen de regen. Zijn kinderlijke verwondering legt pijnlijk bloot hoezeer we gewend raken aan extreme weersomstandigheden.
Akkers onder water
Een ander groepslid werd onderweg getroffen door de aanblik van verdronken akkerland. Daar waar ooit groene velden zich uitstrekten tot aan de horizon, lonkte nu een brede rivier. Op het water verzamelden zich talloze vogels. Het beeld bleef op zijn netvlies gegrift. De boodschap was dubbel: enerzijds het verhaal van klimaatverandering en excessieve regenval, anderzijds weerspiegelden de vogels de wonderlijke veerkracht van de natuur.
Streep door de sneeuw
Een derde persoon beschreef hoe hij die week door een plotselinge sneeuwbui was overvallen. De fietser voor hem trok een dikke, zwarte streep door de maagdelijke sneeuw. Een zwarte streep in de sneeuw: een beeld dat blijft hangen. Het symboliseert de sporen die we nalaten, zelfs als we ons daar niet bewust van zijn. De zwarte streep herinnert ons aan iets belangrijks: het kan verleidelijk zijn om altijd maar vooruit te willen gaan. Maar soms moeten we bereid zijn om even stil te staan en achterom te kijken. Om onszelf de vraag te stellen: wat is onze impact? De sporen die we nalaten, kunnen het landschap veranderen.
Oproep tot ecologische bekering
Laudato Si’ is niet zomaar een document. Het is een krachtige oproep tot ecologische bekering, tot een hernieuwd besef van onze verbondenheid met de aarde en alles wat leeft. Dit jubileumjaar is een uitgelezen kans om stil te staan bij die oproep. Niet als een nostalgische herinnering aan Franciscus van Assisi, maar als een urgente uitnodiging om pelgrims van de hoop te zijn in een wereld die hunkert naar gerechtigheid en herstel.
Welke sporen laten wij achter? Zijn het zwarte strepen in de sneeuw, of zijn het de bloemen die we zaaien, de bomen die we planten? Franciscus’ Zonnelied klinkt vandaag luider dan ooit. Het is een lofzang op de schepping en een oproep om met eerbied en liefde zorg te dragen voor onze aarde. De Schepper, die elke lente opnieuw het leven laat ontkiemen—met ons en ondanks ons—roept ons tot verantwoordelijkheid. Laten we niet langer uitputten en exploiteren, maar koesteren en behoeden. Niet als bezitters, maar als rentmeesters van ons gemeenschappelijk huis, waar zon, maan, sterren en vogels onze broeders en zusters zijn.
Kelly Keasberry is een nieuwe columnist bij Kerk en Milieu. Zij is theoloog en freelance journalist. Ze schrijft voor het Vlaamse maandblad Tertio, Theologie.nl en het Nederlands Dagblad. In 2024 verscheen haar boek Geworteld in verbinding. Een ecologische theologie voor de toekomst (Garant). Kelly woont in Antwerpen.